Қоқыс төгіп жатқан жүк көліктері дронның көмегімен анықталды

Қаланың тазалығы тек эстетика мәселесі ғана емес, бұл құқықтық тәртіп пен қоғамдық мәдениеттің айнасы. Осыған бай ланысты тәртіп сақшылары «Заң мен тәртіп» қағидаты аясында «Таза қала» экологиялық акциясына орай тек қоқыс жинаумен ғана шектелмей, тазалық ережелерін бұзушылармен күресте тың тәсілдерді қолдана бастады. Заманауи технологияларды құқық қорғау саласына енгізудің жарқын мысалы – дрондар арқылы заңсыз қоқыс тастау фактілерін тіркеу және құқық бұзушыларды жауапқа тарту.

Жуырда өткен кезекті рейд барысында Шымкент қаласының полицейлері ұшқышсыз басқарылатын құрылғы – дронның көмегімен қала шетінде орналасқан бос жерге қоқыс төгіп жатқан бірнеше жүк көлігін анықтады. Көліктер тұрмыстық және құрылыс қалдықтарын рұқсат етілмеген орынға тастаған. Анықталған бейнематериал негізінде заң бұзған азаматтар әкімшілік жауапкершілікке тартылып, оларға тиісті айыппұл салынды. Шымкент қаласы Полиция департаментінің мәліметінше, дрон  көзге көрінбейтін аймақтарды бақылауға және құқық бұзушылықты дәлелді тіркеуге таптырмас құрал. Қызметтік автокөлікпен немесе жаяу патрульмен жете алмайтын аймақтарға енді әуеден бақылау жасалуда. Бұл тәжірибе, әсіресе, қаланың индустриялық аймақтары мен жаңа құрылыстар жүргізіліп жатқан орындарда ерекше нәтиже көрсетуде.

«Таза қала» тек акция емес, заңға бағынудың көрсеткіші. Экологиялық шара ретінде басталған «Таза қала» акциясы бүгінде қоғамның құқықтық мәдениетін көтеруге бағытталған кешенді бағдарламаға айналды. Қаланың санитарлық талаптарын бұзу, қоқысты рұқсатсыз төгу, заңды ескермей әрекет ету – тек экологиялық емес, заңдық сипаттағы бұзушылықтар екені еске салынады. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес, мұндай әрекеттерге нақты жаза қарастырылған. Яғни, кез келген тұрғын немесе кәсіпкер заңға бағынуға міндетті. Бұған немқұрайлы қарау ел заңына құрметсіздік таныту, қоғам алдындағы жауапкершілікті сезінбеудің белгісі.

Тәртіп – таза орта мен қауіпсіз қоғамның кепілі. Қоғамда заң мен тәртіп үстемдік құрғанда ғана тұрақтылық пен өркениет орнайтыны белгілі. Бұл қағидат экология саласына да тікелей қатысты. Қалдықтарды бейберекет тастау – тек табиғатты ластап қоймай, тұрғындардың денсаулығына қауіп төндіреді, инфекциялық ошақтардың пайда болуына себепкер болуы мүмкін. Полиция қызметкерлері осы тұрғыда тек жазалау арқылы емес, алдын алу жұмыстарын да күшейтіп келеді. Халыққа түсіндіру, құқықтық мәдениетті арттыру бағытында ақпараттық парақтар тарату, әлеуметтік желілерде түсіндірме бейнероликтер жариялау, БАҚ арқылы кеңінен ақпарат тарату жұмыстары атқарылуда. 

 – Қоғамда тек жазамен ғана емес, тәрбие және түсіндірумен де тәртіп орнатуға болады. Бірақ заңды бұзғандарға кешірім жоқ. Қоғам тазалығы әркімнің жеке жауапкершілігі. «Таза қала» акциясы  бұл тек қаланы жинау немесе көрнекі сенбіліктермен шектелетін бастама емес. Бұл – қоғамдағы заңға бағыну мәдениетін қалыптастырудың нақты қадамы. Тазалық – тәртіп. Тәртіп – заңға мойынсұну. Біз осыны терең түсініп, ісімізбен дәлелдеуге тырысып отырмыз. Бүгінде көп жағдайда адамдар қаланың белгілі бір аумағы қараусыз жатқанын, иесіз жер екенін алға тартып, сол жерге құрылыс немесе тұрмыстық қалдықтарды төгуге болады деп ойлайды. Бірақ бұл түбірімен қате ұстаным. Қаланың әр жер телімі, әр көшесі белгілі бір жауапты органның бақылауында. Ал рұқсат етілмеген жерге қоқыс тастау заң бұзу. Біз осыны түсіндіруге және бұған жол бермеуге күш салып отырмыз. Құқық қорғау саласына дрон секілді заманауи технологиялардың енуі  біз үшін үлкен мүмкіндік. Бұрын көлікпен жете алмайтын, физикалық тұрғыдан қолжетімсіз немесе көзге көрінбейтін аймақтарда қоқыс тастау жайттары дәлелсіз қалып жататын. Ал қазір дрон арқылы біз кез келген бұзушылықты дәл сол сәтте анықтап, фото және бейнежазба түрінде тіркей аламыз. Бұл  дәлелдің ең сенімді түрі. Яғни, құқық бұзушы: «Мен емес едім» немесе «Ондай болмаған» деп айта алмайды. Заң нақты және дәйекті дәлелге сүйенеді. Тағы бір маңызды мәселе – жұмыстардың тек жазалау емес, алдын алу мақсатында да жүргізілетіні. Біз азаматтарды қорқытып немесе айыппұлмен тәртіпке келтіреміз деп ойламаймыз. Біздің басты мақсатымыз – түсіндіру, ескерту, азаматтық санаға әсер ету. Егер тұрғын заңды білсе, оны сыйласа, ол ешқашан қоқысты бейберекет тастамайды. Ол өз қаласына жанашырлықпен қарайды. Осы бағытта біз түрлі әлеуметтік желілерде, БАҚ беттерінде, тұрғындармен кездесулерде түсіндіру жұмыстарын жүргізіп келеміз. Әсіресе жастармен жұмыс басты назарда. Себебі ертеңгі қала иесі бүгінгі жастар. Олар тазалықты көріп өсуі керек. Тәртіпке бағынуды бала кезден бойына сіңіруі тиіс. Сөз соңында айтарым, қала тазалығы тек коммуналдық қызметтің жұмысы емес. Барша азаматтың ортақ жауапкершілігі. Егер әр тұрғын өзінен бастап тазалық сақтаса, заңды бұзбаса, онда біз мінсіз қоғамға бір қадам жақындаған боламыз. Біздің міндет заң аясында әділдік пен тәртіп орнату. Ал қоғамнан сұрайтынымыз – сана мен серіктестік, – дейді рейдке қатысқан жергілікті полиция қызмет басқармасының бастығы Ерғали Сүлейменов.

Рас, қала мәдениеті тазалықтан басталады. Қаланың шынайы көркі оның ғимараттарында ғана емес, көшелерінің тазалығы мен тұрғындарының мәдениетінде. Осы бағытта атқарылып жатқан жұмыстар қала өмірінің сапасын арттырып, жайлы әрі қауіпсіз ортаның қалыптасуына ықпал етеді. Бір қарағанда «қоқыс тастау» мәселесі майда түйін секілді көрінуі мүмкін. Бірақ ол үлкен жүйелік мәселенің бір бөлшегі. Бір адам қалдықты бейберекет тастаса, екінші адам соған еліктейді. Ал, бұл көп ұзамай жаппай тәртіпсіздікке ұласады. Сондықтан әрбір заңбұзушылық заң алдында жауап беруге тиіс әрекет.

Азаматтық ұстаным мен қоғамдық бақылау: ортақ іске ортақ үлес. Заң мен тәртіп тек полицияның міндеті емес. Бұл бүкіл қоғамның ортақ шаруасы. Осы орайда азаматтардан түсетін сигналдардың маңызы зор. Қазір кез келген тұрғын заңбұзушылықты байқап, фото немесе видеоға түсіріп, құқық қорғау органдарына жолдай алады. Кейбір өңірлерде «Таза қала» интерактив картасы жасалып, тұрғындар заңсыз қоқыс төгілген орындарды белгілеп, онлайн режимде хабарлауға мүмкіндік алып отыр. Бұл қоғам мен биліктің, полиция мен тұрғындардың шынайы серіктестігінің дәлелі.

Мектептен басталатын тәрбие болашақтың кепілі. Құқықтық және экологиялық мәдениет бала жастан қалыптасуы тиіс құндылық. Мектептер мен колледждерде тазалық пен заңға бағыну тақырыбында сабақтар, ашық сынып сағаттары, челлендждер мен экологиялық сенбіліктер өткізу саналы ұрпақ тәрбиелеудің алғышарты. Болашақта заңды құрметтейтін, қоршаған ортаға бейжай қарамайтын азаматтарды қалыптастыру бүкіл білім беру саласының жауапкершілігінде. Осы орайда тәртіп сақшылары оқу орындарымен тығыз байланыста жұмыс істеп, профилактикалық жұмыстар жүргізуде.

Шымкент – ортақ үйіміз, оны таза ұстау да ортақ парыз. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен жүзеге асып жатқан «Таза қала» акциясы аясында атқарылып жатқан жұмыстар мен қолға алынған тәсілдер  ел болашағына әсер ететін терең әрі жүйелі үдерістің бір бөлігі. Тазалық жай ғана қоқыс жинау емес. Ол азаматтық мәдениеттің, құқықтық сауаттылықтың және қоғамдық сана деңгейінің көрсеткіші. Қоғам тазалығы  ой тазалығы, көзқарас тазалығы, ұстаным тазалығы. Бұл ретте әрбір тұрғын өз ауласын ғана емес, өз ойын да тазалауға міндетті: «Менен кейін тазалайтын біреу бар» деген түсініктен арылуымыз керек. Қаланың тазалығына жауапкершілік тек коммуналдық қызмет пен полицияға жүктелмеуі тиіс. Бұл бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Тәртіп сақшылары дронның көмегімен заң бұзушыларды анықтап, өз қызметін мінсіз атқарса, тұрғындар да бұл іске бейжай қарамай, заңды бұзғандарды жасырмай, керісінше, тәртіптің сақталуына үлес қосуы қажет. Себебі, заң – қоғам үшін, ал тәртіп – ортақ өмір сүру мәдениетінің кепілі. Дрон арқылы жүргізіліп жатқан бақылау  болашақтағы құқықтық реформалардың бағытын көрсететін тәжірибе, технология мен заңның түйіскен тұсы. Әділеттілік пен тәртіпке қол жеткізудің жаңа мүмкіндігі. Заң бұзғандар үшін жазаның бұлтартпас екенін көрсету арқылы болашақта құқық бұзушылықтардан сақтандыратын маңызды белгі берілуде. Мұндай кешенді шаралардың шынайы нәтижесі тек жазамен емес, сана мен серіктестікте жатыр. Біздің қоғам әлі де дамып келеді, өсіп келеді, өзгеріп келеді. Сондықтан бізге бүгінде тек заңды қолдану ғана емес, заңды сыйлайтын қоғам керек. Тек сол кезде ғана мінсіз әрі таза қала, әділетті әрі қауіпсіз орта, дамыған әрі мәдениетті қоғам құрылады.

«Таза қала» ұрпақ тәрбиесіне әсер ететін ұзақ мерзімді мақсат. Бұл – бүгінгі әрекетіміз арқылы болашақтың бет-бейнесін қалыптастыру. Егер әрбір тұрғын осыны түсінсе, заңға бағынса, тазалықты өзінен бастаса, онда тек таза ғана емес, әділетті, тәртіпті, жайлы қаланың шын мәніндегі иесі бола аламыз. Ал, «Заң мен тәртіп» қағидаты бұл тәртіп пен әділдікке ұмтылудың жаңа кезеңі. Заң бұзсаң жауап бересің. Бұл қарапайым әрі әділетті қағида. 

Аида ӨТЕП