Қоғамды, ең алдымен жастарды есірткі қатерінен қорғау жолында полиция, азаматтық сектор мен жастар бастамаларының күшін біріктіру мақсатында Шымкент қаласында кеңес құрылған.
Үкіметтік емес ұйымдармен және қоғаммен өзара іс-қимыл жөніндегі бұл кеңес 2025 жылдың алғашқы жартыжылдығындағы жұмысын қорытындылады.
Кеңес құрамына 14 адам мүше. Олардың ішінде қоғамдық ұйым өкілдері, мәслихат депутаттары, спортшылар, есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл және нашақорлықтың алдын алу саласындағы мамандар, танымал блогерлер, журналистер және басқа да медиа саласының өкілдері бар. Кеңес құрылған сәттен бастап қала бойынша бірқатар ауқымды іс-шараның үйлестірушісі әрі ұйымдастырушысы болып келеді. Айталық мектептерде, колледждер мен жоғары оқу орындарында заңбұзушылықтың алдын алу дәрістері, семинарлар мен кездесулер өткізеді. Онда жастарға шылым шегудің, алкогольді ішімдіктер ішудің, есірткінің зияны туралы айтып қана қоймай, балама жол – спорт, отаншылдық, саламатты өмір салтын ұстану секілді бағыттарды ұсынады.
Сонымен бірге кеңес жастар жобалары мен бастамаларының белсенді қолдаушысы болып табылады. Мәселен, кеңестің бастамасымен осы күнде «Спорт есірткіге қарсы» ұранымен жарыстар ұйымдастырылып, патриоттық және экологиялық акциялар өткізілді. Сонымен бірге есірткіге, темекі мен алкогольді ішімдікке, ойынқұмарлыққа басқа да адам денсаулығы мен психикасына кері әсер ететін жаман әдеттерге қарсы бейнероликтер түсіріліп, мектеп оқушылары, студенттер мен әскери қызметшілердің қатысуымен 10-нан астам жаппай іс-шара ұйымдастырылды. Кеңес мүшелері аталған жобаларға қатысу – жастарға ізгілікті, жауапкершілікті және рухани жағынан мықты болуға жәрдем беретінін айтады. Өз кезегінде мегаполисте жыл басынан бері кеңес қоғамдық ұйымдармен бірлесіп, есірткі жарнамасы бар граффитилерді өшіру мақсатында түрлі акцияларды қолға алды. Осынау маңызды іс-шара барысында 200-ден астам жазба жойылды. Бұл – тек визуалды үгітке қарсы күрес қана емес, қылмыстық идеологияға төзбеушіліктің және таза, қауіпсіз ортада өмір сүруге деген ұмытылыстың айқын белгісі екенін атап өтті акция ұйымдастырушылары.
«Заң мен тәртіп» қағидасы – бүгінде Президент бастамасымен елімізде іске асырылып жатқан ауқымды жоба. Құқықтық мемлекетке тән заңның үстемдік құруын Мемлекет басшысы Қазақстан халқына арнаған кезекті Жолдауында да айтып өткен болатын. «Елімізде ауқымды реформалар кезең-кезеңімен жүзеге асырылып жатыр. Саяси жаңғырудың нәтижесінде азаматтарымыздың өз ойы мен пікірін ашық айтып, мемлекеттік шешімдер қабылдау үдерісіне араласуына жол ашылды. Сондай-ақ әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан терең өзгерістер жасалып жатыр.
Азаматтарымыздың құқығын қорғау саласында кешенді шараларды қолға алдық. Негізгі мақсат – әділетті қоғам құру және соның арқасында дамудың сара жолына түскен озық ел болу. Сондықтан біз осы бағыттағы маңызды реформаларды жалғастырамыз, жүйелі жұмысты тоқтатпаймыз. Тағы бір мәселе – азаматтардың қауіпсіздігі. Жеке адамнан бастап тұтас қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз ету – мемлекет үшін стратегиялық маңызы бар басымдық. Көптеген елде, тіпті кейбір дамыған мемлекеттердің өзінде қылмыс пен тәртіпсіздік өршіп тұрғанына қарамастан, біз соңғы жылдары қауіпсіз қоғам құру жолында едәуір жетістікке жеттік. Көшедегі, қоғамдық орындардағы қылмыс пен заңсыздық тыйылып келеді. Дегенмен арқаны кеңге салуға болмайды. Менің басты міндетімнің бірі – Қазақстанды қауіпсіз әрі жайлы елге айналдыру. Құқық қорғау органдарына және басқа да жауапты мекемелерге азаматтардың қауіпсіздігін барынша қамтамасыз ету жүктелді.
Ішкі істер министрлігі ұсақ бұзақылық пен вандализмнен бастап, шетелдіктердің заңсыз көшіп келуіне және басқа да ауыр қылмыстарға қатаң тосқауыл қойып, дереу жолын кесуге міндетті. Құқықтық мемлекетте қылмыс әлеміне орын жоқ, қарақшылықты түп-тамырымен жою қажет. Түрлі экстремистердің, оның ішінде әсіре діншілдердің де елге іріткі салатын әрекеттеріне қатысты ұстаным дәл осындай болуға тиіс»,– деген еді Президент.
Жалпы мегаполисте шылым шегуге, алкогольді өнімдер тұтынуға, есірткіге қарсы түрлі іс-шаралар өтіп тұрады. Мәселен, соның бірі нашақорлыққа қарсы акциялар. Дүниежүзінде 26 маусым – Халықаралық нашақорлыққа қарсы күрес күні ретінде атап өтілетіні белгілі. Бұл дата Қазақстан үшін де маңызды. Өйткені нашақорлық болашақ ұрпақтың тамырына балта шабумен бірдей. Осы орайда Шымкентте «Таза өмір – сенің таңдауың» атты кеш өткен болатын. Қалалық Жастар ресурстық орталығы ұйымдастырған жиында нашақорлыққа қарсы күрес айлығының қорытындысы жария етілді. Осы бір айлық күрес іс-шарасында жауапты мекеме жастар арасында есірткі, лудомания, буллинг секілді зиянды әдеттердің алдын алу бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын қолға алды. Мамандар жастар арасында саламатты өмір салтын насихаттаумен көбірек айналысты. Осындай маңызды іс-шаралар ішінде танымдық кездесу, тақырыптық тренинг, көрме, флешмоб пен акциялар ұйымдастырылды.
Шымкент қаласы прокурорының орынбасары Марлен Сламбеков, Шымкент қаласы Полиция департаменті бастығының орынбасары Ұлықбек Мылтықов және қалалық ішкі саясат және жастар істері жөніндегі басқармасының басшысы Әйгерім Жұмағұлова осы жиында сөз сөйлеп, жастар арасында саламатты өмір салтын ұстанудың маңыздылығын атап өтті. Олар жастарға денсаулыққа зиян келтіретін әрекеттерден аулақ жүріңдер деп насихат айтты. Айта кету керек, айлық шеңберінде белсенділік танытқан еріктілер мен жастар ұйымдарының өкілдеріне арнайы алғыс хаттар мен түрлі жүлделер тапсырылды. Одан бөлек кеш барысында Шымкент қаласының білім, дене шынықтыру және спорт, жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармалары, құқық қорғау органдары көпшілік назарына тақырыпқа байланысты танымдық ақпараттар жариялады.
Жоғарыда айтылып өткендей, жастарды жаман әдеттерден сақтаудың балама жол ол – спорт. Сондықтан бұл салаға қала әкімдігі қазір белсене кірісіп жатыр. Оған мегаполистің спорт пен дене шынықтыру саласына жауапты басқарманың берген мәліметі арқылы көз жеткізуге болады. Мәселен, бүгінгі таңда Шымкентте балалар мен жасөспірімдерді жоғары жетістіктер спортына баулитын 11 олимпиадалық резервтің мамандандырылған спорт мектептері жұмыс атқарады. Мектептерде 40-тан астам спорт түрлері қамтылған. Мәселен, балалар мен жасөспірімдер еркін күрес, дзюдо, садақ ату, қол күресі, карате, таэквондо, грэпплинг, грек-рим күресі, регби, у шу, баскетбол, фристайл, конькимен мәнерлеп сырғанау, шорт-трек, шайбалы хоккей, көгалдағы хоккей, көркем гимнастика, эстетикалық гимнастика секілді өздері қалаған спорттық секцияларға қатыса алады. Аталған спорт мектептері дарынды балаларды іріктеу, оларды кәсіби спортқа дайындау, халықаралық деңгейдегі жарыстарға шығару жөнінде жүйелі жұмыстар жүргізіп келеді. Сонымен бірге Шымкент шаһарында бүгінде 35 спорт ұйымы жұмыс істейді. Бұл ұйымдарда спорттың 73 түрінен (олимпиадалық – 36, олимпиадалық емес – 27, ұлттық – 10) спортшылар дайындалады. Спорттық секцияға жазылған 20 мыңға жуық өренді мыңнан астам жаттықтырушы спортқа баулиды. 2025 жылы 61 спорттық іс-шара өткізу жоспарланған болса, соның бүгінге дейін 14-і өткізілді. Жыл соңына дейін 47 іс-шара ұйымдастыру көзделіп отыр. Жан басына шаққандағы қаржыландыру жүйесі арқылы 18 000 ваучерге 3,9 млрд теңге бөлініп, балалар мен жасөспірімдерді спорттық секциямен қамтамасыз етуге 120 кәсіпкер атсалысып жатыр. Қазіргі таңда жан басына қаржыландыру жүйесі бойынша 16 381 бала спортпен қамтылса, 1130-ы кезекте тұр. Бүгінгі таңда халық денсаулығын нығайтып, бұқаралық спортқа тарту мақсатында 27 спорт нұсқаушысы 11 саябақта таңғы жаттығулар өткізеді. Бұл – елімізді саламатты Қазақстанға айналдыру бағытында қолға алынған бастаманың іске асқандығының көрінісі. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев айтып өткендей, ұлт саулығы бәрінен де маңызды болуға тиіс. Мемлекет басшысының арнайы тапсырмасын орындау мақсатында бүгінде мегаполисте халықты бұқаралық спортқа тарту мақсатындағы жұмыстар қарқынды жүргізіліп келеді. Осы іс-шаралардың нәтижесінде шаһарда бұқаралық спортпен қамтылған халықтың үлесі жыл сайын арта түсті. Бұл денешынықтыру мен спорт арқылы тұрғындардың денсаулығын нығайтуды көздейтін мемлекеттік стратегияның жеміс бере бастағандығын аңғартады. Еліміз орта державалы мемлекет ретінде алдына үлкен мақсаттар қойып отыр. Ал ауқымды стратегиялық жоспарларды іске асыру үшін ең алды мен ұлттың денсаулығы мықты болуы керек. Қалада 855 спорт нысаны бар (568 – спорттық, 253 – білім беру, 34 – спорт мектептері). 2025 жылға бірнеше жаңа спорттық нысандардың құрылысы мен жөндеу жұмыстары жоспарланған. Атап айтқанда, қаланың Қаратау ауданы әкімшілік аумағынан жаңа футбол стадионының құрылысы қолға алынады. Паралимпиадалық, сурдолимпиадалық спорт кешені салынады. Шаһардың шеткі аймағында орналасқан Қайнарбұлақ, Қарабастау, Бадам елді мекендерінде модульді спорт нысандары бой көтереді. №17 спорт мектебінде жаңа футбол алаңы мен манеждер пайда болады. Бұдан бөлек, Қажымұқан атындағы стадион, Орталық су спорт кешені, Мұз сарайы, №17 спорт мектебінің Мамин-Сибиряк көшесіндегі ғимаратына жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарда тұр.
Өз кезегінде қалада нашақорлыққа қарсы күрес жұмыстарын жергілікті Полиция департаменті барынша күшейтіп жатыр. Айталық департамент таратқан мәліметке сәйкес бүгінде есірткіге байланысты мыңнан астам интернет ресурс бұғатталды. Есірткіні қолданудан болатын қылмыстар санының өсуіне оны насихаттайтын сайттардың тигізіп жүрген ықпалы мен қоздырғыш күші аз емес екені белгілі. Мұндай мазмұндағы жарнамалардың ауқымын тоқтатудың басты жолдарының бірі – оларды бұғаттау болып табылады. Соған сәйкес, Шымкент қаласының Полиция департаменті есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл басқармасының қызметкерлері ұдайы түрде интернет желісінде есірткіні саудалайтын, оны насихаттайтын және жарнамалайтын парақшаларды анықтау мақсатында мониторинг жұмыстарын жүргізуде деді жауапты полиция өкілдері.
Сонымен қатар, осы мақсаттағы жұмыстарға кибер-еріктілер құрамы да жұмылдырылған. Бірлескен жұмыстар нәтижесінде биылғы 7 айда 1243 заңға қайшы мазмұндағы интернет сайттар, парақшалар мен каналдар анықталып, бұғаттау үшін ақпараттық жүйеге енгізілді.
А.АБДРАХМАН
