Жуырда Шымкент қаласында «Заң мен Тәртіп» тұжырымдамасы аясында қалалық прокуратураның үйлестіруімен «Тәртіп батырлары күні» акциясы өтті.
Бұл іс-шараның мақсаты – азаматтардың құқықтық сауаттылығын арттыру және қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша халықпен ашық әрі нәтижелі диалог орнату болып табылады.
Ұйымдастырушылардың айтуынша, акция барысында бірнеше маңызды бағыттар қамтылды. Атап айтқанда балалардың жазғы демалысын тиімді ұйымдастыру, спорт үйірмелеріне қатысу мүмкіндігін кеңейту, әлеуметтік әлсіз топтарды қорғау, еңбек құқықтарының сақталуын қамтамасыз ету, лудоманияның (ойынқұмарлық) алдын алу, есірткіге қарсы профилактика және интернет алаяқтықпен күрес бағыттары. Осынау іс-шара аясында прокуратура, ішкі істер, жергілікті атқарушы органдар мен басқа да уәкілетті мекемелердің өкілдері қала тұрғындарын көшпелі форматта қабылдап, құқықтық кеңес беріп, азаматтардың өтініштері мен арыздарын тікелей қарастырудың мүмкіндігі туды. «Тәртіп батырлары күні» – бұл құқық қорғау органдарының қоғаммен байланысын нығайтатын, халықтың сенімін арттыратын маңызды қоғамдық акция болып табылады деді ұйымдастырушылар. Сонымен бірге мұндай іс-шаралар алдағы уақытта құқықтық мәдениетті дамытып, қауіпсіз орта қалыптастыруға елеулі үлес қосатын болады. Жалпы құқық қорғау органдарының мәлімдеуінше, аталған акция осымен тоқтап қалмай бұдан кейін де жалғасын таппақ.
Осы тұста жоғарыдағы акцияда қамтылып өткен лудомания қаупін айтып кетпеске болмайды. Өйткені ойынқұмарлық шын мәнінде қоғамға қауіп туғызып тұрған кесел. Онымен күрес қазір мемлекеттік деңгейге көтерілді. Президентке дейін бұл мәселені қозғап, оның тамырына балта шабуға шақырды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Ұлттық құрылтайдың үшінші отырысында: «Біз жақсылыққа жетеміз десек, жағымсыз әдеттерден арылуымыз керек. Жақсыдан үйреніп, жаманнан жирене білуіміз қажет. Яғни, шын мәнінде озық ұлт болу үшін жақсылыққа ұмтылумен қатар, еліміздің өсіп-өркендеуіне кедергі болатын жаман әдет, жағымсыз қылық және қауіпті кеселден құтылуымыз керек. Бұл – ұлттың жаңа сапасын қалыптастыру жолындағы өте маңызды қадам. Ұлы Абай «Бес нәрседен қашық бол, бес нәрсеге асық бол» деген. Бұл – әрине, ешқашан ескірмейтін, мән-маңызын жоғалтпайтын өсиет. Бірақ әр заманның өзіне тән сын-қатерлері бар,– деді. – Алдымен, есірткі саудасы, соның ішінде синтетикалық есірткі айналымы. Өкінішке қарай, бұл індет жаппай белең алып барады. Тек былтырдың өзінде есірткіге қатысты 7,5 мыңнан астам қылмыс анықталды. Заңсыз айналымнан 41 тонна есірткі алынды. Нашақорлық, әсіресе, балалар арасында тез таралып, жастарымыз уланып жатыр. Есірткімен күрес белсенді жүргізілмесе, ертең бәрі кеш болуы мүмкін. Қазір есірткі сатқан қылмыскер қатаң жазаға тартылады. Менің ұсынысым: есірткі заттарын өндіретін адамдардың жазасын барынша қатайту керек. Оны ең ауыр қылмыстарға теңестіру қажет. Парламентті бұл бастаманы қолдауға шақырамын».
Перизент айтып өткендей, бүгінде 400 мыңға жуық азамат – букмекерлік кеңселер мен казинолардың тұрақты клиенті. «Бұл – тұтас бір қаланың халық санына пара-пар көрсеткіш. Шын мәнінде, лудомания – бейбіт күнде елдің шырқын бұзып жатқан қатер. Соның кесірінен талай шаңырақ шайқалды. Талай азамат заң бұзып, қылмысқа ұрынды. Құмар ойын үшін қарызға батып, өзіне қол жұмсаған жандар туралы хабарлар, өкінішке қарай, күн сайын тарап жатады. Бұл дерт жас ұрпаққа өте үлкен зиян келтіреді. Онлайн-ойындар балалардың күнделікті ермегіне айналып барады. Құзырлы органдар былтыр интернет-казиноның белгісі бар 4 мыңнан астам сайтты бұғаттады. Үкімет лудоманиямен күреске қатысты дәл сондай жоспар қабылдауы керек. Құмарпаздыққа заң жүзінде шектеу қою қажет. «Amanat» партиясы фракциясының бастамасымен осы мәселе бойынша тиісті заң жобасы әзірленді. Парламентте қаралып жатқан сол жобаны осы сессияның соңына дейін қабылдау қажет. Біз жастардың құмар ойынға салынып, арзан табысқа ұмтылуына жол бермеуіміз керек. Адал еңбекпен тапқан табыс қана берекелі болады», деп түйіндеді сөзін Мемлекет басшысы.
Жалпы қаланың наркологиялық орталық мамандары ойын бизнесін сапасыз бақылау ғаламтор технологияларының дамуымен бірге барлық жастағы адамдарда лудомания дертінің асқынуына әкеп соқтырғанын айтады. Адам өзі казиноға, букмекерлік ставкаларға, контораларға, лотереяларға деген тартылысты жеңе алмайды. Ойынқұмарлықты уақытында емдемеген жағдайда нәтижелері өте ауыр болуы мүмкін. Кейбір лудомандар өзін жалғыздықта қалдырып отбасын жоғалтады, өмірін суицидпен аяқтайды. Ойын бизнесін сапасыз бақылау ғаламтор технологияларының дамуымен бірге барлық жастағы адамдарда лудомания дертінің асқынуына әкеп соғады. Бұл терминмен ойындарға деген патологиялық тәуелділік мінезделеді. Адам өзі казиноға, букмекерлік ставкаларға, контораларға, лотереяларға деген тартылысты жеңе алмайды.
Өкінішке қарай еркелік пен ойынқұмарлықтың арасы бір ақ тұтам. Адам хобби ретінде ұтыс тігіп, ойынқұмарлыққа тәуелді боп қалғанын аңғармай қалады. Дәрігерлер лудомандарды бірнеше симптом арқылы білуге болатынын айтады. Біріншіден, оның барлық бос уақыты ойынмен өтеді. Ол казинода ұтысқа ақша тігеді. Букмекерлік кеңселерден шықпайды. Күні бойы телефоннан көз алмайды. Ойынқұмарлықты уақытында емдемеген жағдайда салдары өте ауыр болуы мүмкін.
